Neurozientzia globala

Bukatzear dagoen 2013 urte hau zientziaren arlo ezberdinetan arrakasta handiak ikusi ditu, eta baita aukera berriak, zerebroaren ikerketan aro berri bat aurreratzen dutenak.

Musikaren onurak

Musika mota orok badu du bere entzulea. Musika gustuko ez duen norbait ezagutzen al duzu? Bakoitzak bere estiloa du gogokoen baina pertsonok hain desberdinak izanda ere, zergatik partekatzen dugu musikarako zaletasuna? Nature Neuroscience aldizkariak honen inguruko lan bat argitaratu zen, zeinean zerebroak eta konkretuki dopaminak, saletasun horren arduradunak direla ikusi duten.

Argi xiringagarriak zerebroa ikertzeko

Askotan irudikatzen ditugu ideiak buru gainean agertzen diren bonbilla edota argiak bezala. Ideiek batzuetan horrelako sentsazioak sortzen bai dituzte. Eta agian horregatik izango da, ikertzaile talde batek, zerebro barruan argia sartzea pentsatu dutela, bertan gertatzen diren prozesuak ikustekotan edo.

John Rogers (Illinoiseko Unibertsitatea) ikertzailearen irudia

Memoriaren itxura

Antzinatik zetorren pentsamendu korrontea bati jarraituz, denbora luzean indarrean egon den hipotesi bat da gizakiok, nerbio-zelula - neurona eta glia-zelulak alegia - kopuru finko batekin jaiotzen garela eta hauek kaltetuz gero, infartu zerebrala edota trauma baten ondorioz esaterako, ez zegoela berreskuratzerik. Pentsaera hau ez zen aldatu XX. mende bukaera arte. EEBBtako Princeton Unibertsitateko Elizabeth Gould neurozientzialarak ugaztunen neurogenesiaren inguruko ikerketa lan original bat, 1999 urtean aurkeztu zuen arte.

Gizon, emakumeok, zuekin, zuen zerebroa!

Sarrera honetan aurkezten dugun hitzaldi hau agian ikusita daukazu.

Jill (Bolte) Taylor, neurozientzialari amerikarra, TED hitzaldi sailen barruan, 2009 urtean jada emandakoa da. Bertan, hitzaldi on bat egiteko, beharrezkoak, edo behintzat desiragarriak diren hainbat gauza ematen dira.

Memoriaren funtzionamendua

Haurtzaroko oroitzapenak askotan kolore gabeko argazki bat bezala etor daitezke burura, orain dela gutxiko oroitzapenak, ordea, bizi-biziko balira bezala gogoratzen ditugu. Denborarekin, oroimenak bizitasuna galtzeaz gain, distortsionatu egin daitezke, benetako bizipenak fikziozko iragan batekin nahastatuz.

Oroitzapenak batzutan argazki/irudi sortak bezala irudikatzen ditugu

Neurozientziaren oraina eta geroa

Giza burmuinean 86 bilioi neurona inguru daudela jakin badakigu gaur egun, eta pozez esan dezakegu, azken hamarkadetan egundoko aurrerapausoak eman direla hauen ekarpen eta funtzio ezberdinak ulertzeko bai maila molekular, genetiko zein egituran ere, besteak beste Santiago Ramón y Cajalek hasitako eskola eta pentsamolde korronteaz geroztik. Eta hala eta guztiz ere, harek ezarritako baieztapen batzuk, kolokan jarri ditugu, azken urteetako teknologia ezberdinen aurrerapenari esker.

From Cajal to modern super-resolution and fMRI techniques

Burmuin inplante bati esker arratoiei argi infragorria sentiaraztea lortu da

Zentzumen ordezkapenezko gailu honek, arratoiek haien ukimen zentzuarekin argi infragorria sentitzea ahalbideratu da.

Ataxia-telangiektasiak neuro-endekapen gaixotasunak tratatzeko arrastoak eduki ditzake

Karl Herrup, Ronald Hart eta Jiali Li, Rutgers Unibertsitateko zientzialari talde batek haurrak nerabezaroan ibil ezinik usten dituen haurtzaroko gaixotasun arraro bati buruzko ikasketa aurrera eraman dute. Ikasketaren garapenean zehar Alzheimer eta Parkinson gaixotasunak hobeto ulertzeko zenbait arrasto aurkitu dituztela uste dute.

Ataxia-telangiektasiaren arrastoak burmuineko materia zurian

Neurozientzien kontrako erasoak

Aristotelek uste zuen burmuinaren funtzioa odola hoztea zela. Gaur egun baieztapen hau barregarri ikusten da, neurozientziaren bidez inoiz baino gehiago baitakigu burmuinari eta lan egiteko bere moduari buruz. Baina azkeneko urteetan, gai honen inguruko gogo biziak askotan gainditu egin ditu zientziak baiezta dezakeenaren limiteak. Honen ondorioz, neurozientzia herrikoi bat agertu del esan dezakegu, gizakien jokabide eta kulturarekin zerikusia duten gai guztiak azaltzen saiatzen dena.

 

X Kromosoma Hauskorraren Sindromerako tratamendu berritzailea

Martin-Bell sindromea, Escalanteren sindromea (Hego Ameriketan) edota X Kromosoma Hauskorraren Sindromea, atzerapen mental hereditarioen eta autismoaren espektroko trastornoen kausa ezagun ohikoena da X kromosoma hauskorraren sindromea (FXS da bere akronimoa ingelesez), eta Down sindromearen ondoren, atzerapena eragiten duten gaixotasunen artean nagusiena, gaur egun.

X Kromosoma Hauskorraren Sindromea duten gizabanako bi

Burmuinak loaldian hondakinak kanporatzen ditu

Arratoiekin egindako ikasketa berri batek jakinarazi du, loaldian, gure burmuinak egunean zehar sortu dituen hainbat hondakin kanporatzeko aprobetxatzen duela. Aurkikuntza honek loaldiaren ondorio biologikoak hobeto ulertzen lagunduko du, baita gaitz neurologikoak tratatzeko aukera berriak eman ere.

Rochester Unibertsitateko ikertzaile talde batek honako ikasketa burutu dute, non loaldiaren izaera birsortzailea frogatzen duten. Beraien esanetan "Lo zergatik egiten dugun aurkitu dugula uste dugu", azaldu zuen Maiken Nedergaard, ikerketaren buruak.

(c) @abidingingrace via Flickr.com

Nicolás Achucarroren bisitzako datu azkar batzuk

Nicolás Achúcarro y Lund Bilboko Alde Zaharrean jaio zen 1880ko ekainaren 14an (iturri batzuk, 4ean izan zela diote), garaiko familia ikasi eta burges baten barnean.

Nicolás Achúcarroren zenbait argazki